حقوق و قوانین صادرات و واردات

سیستم آسیکودا ASYCODA:

سیستم پردازش خودکار اطلاعات گمرکی است که در ایران با نام طرح نگار (نظام گمرکی اطلاعات رایانه ای) شناخته می شود. این سیستم از جمله سیستم های مدرن نظارتی و کنترلی گمرک های جهان در بهینه سازی عملیات ترخیص کالا به حساب می آید.

کارنه تیر ۲:

دفترچه ای است که بر اساس توافق انجام شده بین کشورهای عضو کنوانسیون بین المللی گمرکی مربوط به حمل و نقل کالا در جاده ها تنظیم شده است. این دفترچه در کشور مبدأ حمل صادر می شود و یک سند ترانزیتی بین المللی کالا از راه زمینی و به موجب آن کالا از کشورهای بین راه تا مقصد تحت شرایط و ضوابط بدون انجام تشریفات و صدور سند گمرکی به طور ترانزیت عبور می کند. کالاهایی که به صحابت کارنه تیر حمل و نقل می شوند نیازی به انجام تشریفات ترانزیت و بازدید و کنترل کالا در مرز ورودی و خروجی در هر کشور نخواهند داشت.

بارنامه تمیز :

این اصطلاح وقتی روی بارنامه بیاید دلالت می کند بر اینکه محموله صحيح و سالم بارگیری شده و هیچ مشکلی نداشته است. البته شرکت های حمل و نقل و خصوصا خطوط کانتینری کشتیرانی از صدور اینچنین بارنامه هایی امتناع می کنند، چون می تواند مسئولیت زیادی برای آنها به همراه داشته باشد. اما در خصوص حمل های کامیونی حتما بخواهید این اصطلاح روی بارنامه درج گردد.

تی اچ سی THC: هزینه های ترمینالی برای بارگیری در مبدأ و تخلیه در مقصد که معمولا مبدأ به عهده فروشنده و مقصد به عهده خریدار است، مگر اینکه توافق دیگری شده باشد. فرض کنید شما یک کانتینر کالا از فروشنده ای در تیانجین چین خریداری کرده اید و او باید طبق قرارداد آن را به صورت CFR به بندرعباس اسکله شهید رجایی حمل کند. در اینجا THC تیانجین با فروشنده است و THC اسکله شهید رجایی بندرعباس با شماست که طبق تعرفه از شما دریافت می شود.

ترانشیب :

عبارتست از روش گمرکی که به موجب آن کالاها تحت نظارت گمرک از یک وسیله حمل و نقل ورودی به یک وسیله حمل ونقل خروجی (صدور) در حوزه یک دفتر گمرکی که آن دفتر در عین حال دفتر گمرکی توام برای ورود و صدور است، انتقال داده می شود.

دمپینگ:

عبارت است از عرضه کالا با قیمتی کمتر از هزینه نهایی تولید آن یا با استفاده از سوبسیدهای غیر عادی در یک بازار خارجی

کابوتاژ:

عبارت است از حمل کالا از یک بندر کشور به بندر دیگر و همچنین از یک گمرک به گمرک دیگر که از راه کشور هم جوار صورت می گیرد. برای کابوتاژ تشریفات گمرکی لازم است و دو نوع اظهارنامه دارد که یکی هنگام خروج کالا از بندر یا مرز تنظیم می شود و یکی هم هنگام ورود به گمرک مرز یا بندر .

کارنه آ.ت. آ

مدرک ورود موقت بین المللی است که اگر شخص یا شرکتی کالایی به صورت ورود موقت برای شرکت در نمایشگاهها یا تاسیس نمایشگاه وارد نکند و یا نمونه هایی برای ارائه به مشتریان وارد کند، به موجب این مدرک نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ورود موقت نخواهد داشت.

کنوانسیون ا.ت ا

اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون گمرکی در هر بار است.ا برای ورود موقت کالا به کار برده می شود.

کارنه دو پاساژ

کارنه دو پاساژ در حقیقت گذرنامه وسیله حمل و نقل جاده ای است که به عنوان ورود موقت به کشور با کشورهایی مسافرت می کند، ممکن است برای حمل کالا اشخاص یا به عنوان اتومبیل سواری برای گردش یا انجام امری که در نظر است موقتا برای ورود به کشوری از آن استفاده شود.

مانیفست

فهرست محمولات یک کشتی، یک قطار یا یک کاروان از کامیون هایی را می گویند که بیشتر از یک بارنامه دارند و می توان آن را فهرست كل كالا خواند که حاوی ریز کلیه برنامه های مربوط به محموله است. این فهرست كل زمانی عرضه می شود که محموله تجاری به گمرک مقصد می رسد.

کنوانسیون کیوتر:

اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون بین المللی برای ساده کردن و هماهنگ کردن روش های گمرکی به کار برده می شود.

کنوانسیون نایروبی ۳ اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون بین المللی همکاری متقابل اداری به منظور پیش گیری تجسس و کیفر تخلفات گمرکی به کار برده می شود.

استریپ به تخلیه کالا از کانتینر و انتقال به کامیون است که معمولا توسط لیفتراک انجام می گیرد.

استافینگ :

به تخلیه کالا از کامیون و بارگیری با انتقال آن به کانتینر گفته می شود که معمولا توسط لیفتراک انجام می شود. در این فعالیت، بار از درون کانتینر تخلیه شده و Stuffing یعنی بار دوباره داخل کانتینر پر شده که توسط دستگاه های مجهز و نیروهای متخصص در پایانه های کانتینری و غیر کانتینری و انبارها انجام می شود؟

گمرک:

سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض و همچنین مسئول اجرای سایر قوانین و مقررات مربوط به ورودی صدور، جابه جایی یا انبار کردن کالا است". واژه گمرک که معادل آن در زبان انگلیسی customs و در زبان فرانسه douane است، بنا بر قول مشهور محققان و تاریخ دانان، مشتق از کلمه لاتین commerciu به معنی تجارت و مبادله کالا بوده که خود این کلمه مشتق از ریشه یونانی cummerX به معنی حقوق متعلق به کالا و مال التجاره است. گمرک در زبان ترکی به شکل واژه kumruk یا gumruk رواج یافته است. این واژه ها بعدها در دوران صفویه به واسطه همجواری ایران با ترکیه در کشور ما نیز متداول شده است. شورای همکاری گمرکی، گمرک را چنین تعریف کرده است گمرک سازمانی دولتی است که مسئول اجرای قانون گمرکی و وصول حقوق و عوارض ورودی و خروجی و همچنین، واردات، حمل و نقل و صادرات کالاست (سعدی و الهام(۱۳۹۲

اهداف گمرک:

علت قرار گرفتن نظام گمرکی به عنوان یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی چیست؟

گمرک ایران اصلی ترین دستگاه ناظر بر جریان ورود و خروج کالا از محدوده قلمرو گمرکی کشور است. در دستیابی به اهداف کلان دولت در زمینه تجارت خارجی دستگاه ها و حوزه های مختلفی دخیل هستند . در حوزه گمرک، اهداف نظام مطلوب گمرکی را می توان در بندهای زیر بیان کرد: 

صادرات کالا:

تسهیل جریان صادرات، تعیین ارزش صحیح، کارایی در ارائه تسهیلات جنبی از قبیل ورود موقت با هدف پردازش برای صادرات.

۲. واردات کالا: تسهيل جریان واردات، تعیین تعرفه صحیح، تعيين ارزش صحیح، پیشگیری از تخلفات و قاچاق تحت پوشش واردات.

٣. ترانزیت خارجی: تسهیل جریان حمل و نقل، پیشگیری از تخلفات و قاچاق تحت پوشش حمل و نقل. ۴. کالای همراه مسافر: تسهیل جریان ورود و خروج مسافران، پیشگیری از تخلفات و قاچاق تحت پوشش کالای همراه مسافر.

سایر دلایل قرار گرفتن گمرک به عنوان یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی به طور خلاصه عبارت اند از:

- گمرک به عنوان دروازه تجارت خارجی کشور در اجرای سیاست های تجاری و اقتصادی از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و عملکرد مناسب آن در این زمینه اثر گذار در کل فعالیت های اقتصادی است. - وابستگی تولید کشور به کالاهای سرمایه ای، مواد اولیه و واسطه ای وارداتی از یک طرف، و سهم بالای این کالاها در واردات کشور از طرف دیگر، نقش گمرک را در تسهیل فعالیت های تولیدی برجسته می کند (سعدی و الهام، ۱۳۹۲)

مالیات گمرک:

مالیات گمرک یکی از مهم ترین مالیات ها در تمامی کشورهای امروزی محسوب می شود و دولت ها بدین وسیله ساز و کار نظام صادرات و واردات و به طور کل بازار داخلی و خارجی خود را تنظیم می کنند؛ برای مثال، با بالا بردن تعرفه گمرکی سعی در کمک کردن به بازار داخلی در برخی از موارد نموده و گاهی نیز بنا بر صلاح دید مسئولان اقتصادی کشور حتى تعرفه های مربوطه را نسبت به برخی از کالاها حذف می نمایند. آنچه مسلم است نقش پررنگ این مالیات در تنظیم نظام اقتصادی کشورهاست.

تعرفه گمرکی تعرفه شرح یک کالا یا محصول تحت یک کد ( شماره) معین که زبان مشترک کلیه کشورهای عضو سازمان جهانی گمرک در امور واردات، صادرات، بیمه، حمل و نقل و... است.

عوارض گمرکی:

عوارض دریافتی به وسیله گمرک وجوهی است که وصول آن طبق مقررات بر عهده گمرک واگذار می شود (پایگاه رسمی اداره گمرک ایران.)

حمل یکسره:

حمل يكسره عبارت است از انتقال کالای گمرک نشده از گمرک مرز ورودی به گمرک مقصد بارنامه حمل، در داخل کشور بدون تخلیه از وسیله حمل، تشریفات حمل یکسره غير قطعی است.

ارزش گمرکی: به معنی ارزش کالای وارد شده در گمرک هر کشور است. ارزش گمرکی شامل مواردی مثل بهای سیف (CIF ) همراه با تمامی هزینه های مربوط به واریز و افتتاح اعتبار، حق استفاده از علامت بازرگانی، حق استفاده از نقشه و تمام هزینه های در ارتباط با کالا تا زمان ورود به اولین دفتر گمرگی است .

منبع: حقوق و قوانین صادرات و واردات، منصور میرمرادی